Przedstawiciele uniwersytetu europejskiego Transform4Europe (T4EU), którego członkiem jest Uniwersytet Śląski w Katowicach, wzięli udział w prestiżowej konferencji EAIE 2025. Wydarzenie, które zakończyło się 12 września w Göteborgu, zgromadziło 35 sojuszy uniwersyteckich, tworząc platformę do dyskusji o kluczowych kierunkach rozwoju szkolnictwa wyższego w Europie.

We Wszechświecie reakcja fuzji termojądrowej jest powszechna: to źródło energii gwiazd. W warunkach ziemskich produkcja energii za jej pomocą jest jednak wyjątkowo trudna z uwagi na problemy z efektywnym utrzymaniem plazmy emitującej znaczne ilości energii. Krytyczne znaczenie ma tu wiedza o aktualnym stanie plazmy oraz mocy wydzielanej w reakcjach jądrowych. We właśnie powstającym reaktorze termojądrowym ITER wiedzę tę będzie dostarczał wyrafinowany układ diagnostyki strumieni neutronów prędkich.

Nauka gry w szachy pod okiem przeszkolonych nauczycieli, z wykorzystaniem „Elementarza Szachowego” oraz znanej na całym świecie gliwickiej platformy ChessGrow, a to wszystko podczas obowiązkowych zajęć lekcyjnych. Od 1 października uczniowie klas 1–3 w 12 gliwickich szkołach będą rozwijać kluczowe kompetencje w ramach innowacyjnego programu Akademii Szachowej Gliwice – „Gliwice uczą Szachów”. Prezydent miasta Katarzyna-Kuczyńska-Budka właśnie podpisała list intencyjny w tej sprawie.

Katowicki oddział Polskiego Towarzystwa Fizycznego zaprasza do ponownych odwiedzin miasta, aby po 18 latach znów uczestniczyć w Zjeździe Fizyków Polskich w Katowicach. Konferencja odbędzie się w dniach od piątku 5 września do czwartku 11 września 2025 roku włącznie, przy czym pierwszy dzień przeznaczony jest na przyjazdy i rejestrację.

W ramach misji Axiom 4 na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS), w której bierze udział polski astronauta dr inż. Sławosz Uznański-Wiśniewski, jest realizowanych 13 eksperymentów naukowych opracowanych przez polskie firmy i uczelnie wyższe. Wśród badań, które przeprowadza polski astronauta, znajduje się min. projekt Yeast TardigradeGene, w który zaangażowani są naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Temperatura za oknem zmienia się z godziny na godzinę i z dnia na dzień, nie inaczej zachowują się na przykład kursy walut. Wszędzie tam, gdzie w grę wchodzą badania zmienności podobnych – jednowymiarowych – szeregów czasowych, analizy bazujące na multifraktalach zdążyły już zdobyć uznanie. Obecnie narzędzia te udało się rozwinąć i z powodzeniem zastosować do przypadków dwuwymiarowych, w tym do badań abstrakcyjnych obrazów Jacksona Pollocka.

Właściwości ciepłej plazmy o gęstości ciała stałego do niedawna były znane w niewielkim stopniu. Teraz, dzięki użyciu laserów rentgenowskich, fizycy zdobywają coraz więcej informacji o tym równie ważnym, co zagadkowym stanie materii. Pierwsze kompleksowe obserwacje zachodzących w nim procesów jonizacji, wykonane za pomocą Europejskiego Lasera na Swobodnych Elektronach (European XFEL), właśnie zostały zaprezentowane na łamach jednego z najbardziej prestiżowych czasopism fizycznych.
Stan materii o temperaturze rzędu kilku tysięcy stopni i dużej gęstości, bliskiej gęstości ciała stałego, występuje między innymi we wnętrzach małych gwiazd oraz planet gazowych. Choć powszechny we Wszechświecie, laboratoryjnie jest bardzo trudny do wytworzenia i analizowania.

Bozon Higgsa został odkryty w detektorach akceleratora LHC już kilkanaście lat temu. Okazał się cząstką tak trudną do wyprodukowania i obserwacji, że mimo upływu czasu jego właściwości wciąż nie zostały poznane z zadowalającą dokładnością. Teraz wiemy już nieco więcej o jego pochodzeniu – dzięki właśnie upublicznionemu osiągnięciu miedzynarodowej grupy teoretyków z udziałem Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie.

Drobiny złota o rozmiarach miliardowych części metra są zabójcze dla komórek nowotworowych. Fakt ten był znany od dłuższego czasu, podobnie jak prosta zależność: komórki miały ginąć tym szybciej, im mniejszych nanocząstek używano do ich zwalczania. Z najświeższych badań, przeprowadzonych w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN z użyciem nowatorskiej techniki mikroskopowej, wyłania się jednak ciekawszy, bardziej złożony obraz tych interakcji.

Wszyscy to znamy: gdy zbliża się pociąg lub nadjeżdża karetka na sygnale,słyszymy dźwięk o podwyższonej częstotliwości, stopniowo nieco malejącej.
W momencie mijania częstotliwość zmienia się raptownie na niższą, po czymmaleje dalej. Powszechnie spotykany efekt Dopplera może być cenną wskazówką
dotyczącą natury zjawiska pozornie zupełnie niezwiązanego z rozchodzeniem się dźwięku: transportu ciepła.