Obchodzimy dziś Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, który powstał, by pomóc w ochronie różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego. Święto zwraca uwagę na to jak ważny jest język, nasze podstawowe narzędzie komunikacji. „Chodzi mi o to, aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa” – jak w „Beniowskim” pisał Juliusz Słowacki.

W zbiorach Biblioteki Śląskiej czytelnicy mogą znaleźć nie tylko poradniki językowe, ale też książki, które pokazują jak wiele język mówi o kulturze narodu. „Innymi słowy” to leksykon niezwykłych słów z różnych stron świata. Wybrane przez autorkę słowa świadczą o wrażliwości i wartościach reprezentowanych nacji – wszak dane słowo nie występuje w innych językach. O polskiej kulturze wiele powiedzą publikacje prof. Jerzego Bralczyka: „500 zdań polskich” i „1000 słów”. Autor wybrał najbardziej znamienne dla naszego języka słowa, podzielone na różne kategorie – od obiecujących po niepokojące, oraz zdania i wyjaśnił ich pochodzenie oraz rolę jaką pełnią w codziennej mowie. Dowiemy się m.in. skąd pochodzi zwrot „tak trzymać” oraz dlaczego mówimy „do trzech razy sztuka”. Na podobnej zasadzie powstał zbiór „Z polskiego na nasze, czyli prywatny leksykon współczesnej polszczyzny”. Autorzy zebrali najbardziej charakterystyczne elementy mowy potocznej, pisanej i mówionej od zakończenia drugiej wojny światowej do współczesności, które w pełni pokazują dzieje kultury polskiej. Natomiast książka „Mówta, co chceta, czyli, ściągawki z wiedzy o polszczyźnie i kulturze słowa” to zbiór najważniejszych tekstów napisanych w języku polskim.

Kiedy już wiemy jak ważny jest język, warto posługiwać się nim poprawnie. Pomogą w tym poradniki: „Potyczki z polszczyzną” oraz „Mówimy uprzejmie” i „Mówiąc inaczej”, które zwracają uwagę na kontekst, w jakim używamy mowy. Nasze umiejętności sprawdzi tom „Czy znasz polszczyznę? Zagadki językowe”, składający się z interesujących pytań językowych i często zaskakujących odpowiedzi.
Dopełnieniem lektur dotyczących języka będą książki podkreślające jego rolę w komunikacji. Szczególnie przydatny może okazać się poradnik „Jak się dogadać, czyli retoryka codzienna”, z którego dowiemy się jak mówić, aby być słuchanym i wysłuchanym. Równie wartościowa jest rozmowa „Wszystko zależy od przyimka”, przeprowadzona z najbardziej znanymi propagatorami poprawnej polszczyzny: Jerzym Bralczykiem, Janem Miodkiem i Andrzejem Markowskim. Badacze wypowiadają się m.in. na temat wulgaryzmów, anglicyzmów i zmian, jakie zachodzą w języku. Świetnym dopełnieniem wywiadu jest zbiór „Trzy po 33″, w którym wspomniani językoznawcy przyglądają się nowym w naszej mowie wyrazom i zwrotom.

Zapraszamy do katalogu Biblioteki Śląskiej: http://opacwww.bs.katowice.pl.

Wybór:
Andrzej Markowski, „Czy znasz polszczyznę? Zagadki językowe”, Wydawnictwo Trio, 2004.
Barbara Magierowa, Antoni Kroh, „Z polskiego na nasze, czyli prywatny leksykon współczesnej polszczyzny”, Wydawnictwo Iskry, 2019.
Ewa Kołodziejek, „Potyczki z polszczyzną”, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.
Jerzy Bralczyk, „1000 słów”, Wydawnictwo Agora, 2017.
Jerzy Bralczyk, „500 zdań polskich”, Wydawnictwo Agora, 2015.
Jerzy Bralczyk, Andrzej Markowski, Jan Miodek, „Trzy po 33″, Wydawnictwo Agora, 2016.
Jerzy Bralczyk, Andrzej Markowski, Jan Miodek, „Wszystko zależy od przyimka”, Wydawnictwo Agora, 2014.
Magdalina Mitrewa, Stanisław Dubisz, „Mówta, co chceta, czyli, ściągawki z wiedzy o polszczyźnie i kulturze słowa”, Książka i Wiedza, 2004.
Małgorzata Marcjanik, „Mówimy uprzejmie”, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
Michał Rusinek, Aneta Załazińska, „Jak się dogadać, czyli retoryka codzienna”, Wydawnictwo Znak, 2018.
Paulina Mikuła, „Mówiąc inaczej”, Flow Books, 2016.
Yee-Lum Mak, „Innymi słowy. Niezwykłe słowa z różnych stron świata”, Wydawnictwo Egmont Polska Sp. z o.o., 2018.
Opracowanie: Dział promocji Biblioteki Śląskiej