„Jakie byłyśmy, jakie jesteśmy…” – Józefa Bramowska senator II RP

Józefa Bramowska to chłopka, która wychowała pięciu synów, a w późniejszym wieku zaangażowała się w działalność społeczną, jaką pełniła senator II RP.
Spotkanie z okazji 100. rocznicy nadania praw wyborczych kobietom z cyklu „Jakie byłyśmy, jakie jesteśmy” o senator Józefie Bramowskiej, odbyło się w restauracji – winiarni „Sedlaczek” w Tarnowskich Górach. O niezłomnej kobiecie rozmawiały wnuczka Apolonia Sobieraj oraz organizatorka spotkania Alicja Kosiba – Lesiak.
Jedną z przedstawicielek kobiet na Górnym Ślasku jest Józefa Bramowska, córka Tomasza i Barbary Batsch z domu Przybyłek, urodziła się 10 marca 1860 roku we wsi Żyglinek. Edukacja Bramowskiej trwała krótko bo zaledwie 4 lata szkoły powszechnej, do której uczęszczała w rodzinnej wsi, następnie swoją wiedzę uzupełniała we własnym zakresie. Po śmierci ojca jako ośiemnastolatka, zaczęła pracę w Kopalni Pasieki, pracując tym samym na utrzymanie swoje i matki. Później wychodzi za mąż, za Piotra Bramowskiego, rolnika z Żyglinka. Zostaje matką pięciu synów. Po wychowaniu chłopców poświęca się działalności społecznej. Ma olbrzymie wsparcie w mężu, który jest kochającym ojcem i mężem. Dodatkowo bardzo mocno motywował ją i wspierał w działaniach społecznych.
Jóżefa Bramowska działalność społeczną rozpoczęła od propagowania polskiego czytelnictwa. Założyła w 1909 roku Towarzystwo Kobiet w Żyglinie, jego celem było edukacja, urządzenie czytelni oraz pomoc dobroczynna.
W 1914 roku zostaje aresztowana za wygłoszenie patriotycznej mowy podczas wiecu kobiet w Bytomiu, 5 lat później historia się powtarza znów zostaje aresztowana, tym razem za działalność na rzecz przyłączenia Górnego Śląska do Polski. W trakcie pobytu w więzieniu modli się do Boga „ … Dzięki Ci Boże za to, że pozwoliłeś mi tu siedzieć. Dzięki Ci za te chwile odpoczynku, pierwsze w moim życiu, tak bardzo ich potrzebowałam. ….”.
Po I wojnie światowej wznowiła Towarzystwo Kobiet, tym razem pod nazwą Towarzystwo Polek. Wkrótce objęła funkcje przewodniczącej Zarządu Powiatowego. W 1920 r. była organizatorką I powiatowego Zjazdu Polek, który odbył się w Tarnowskich Górach. Już rok później wzięła udział w Sejmiku Towarzystwa Polek w Gliwicach. Dwukrotnie wybrana na senatora RP, pierwszy raz w 1928, a kolejny 1935 roku.
Po zjeździe gospodyń wiejskich w Częstochowie w 1928r. Maria Karczewska w broszurze pt. „Nowoczesna gospodyni wiejska” najtrafniej scharakteryzowała tę niezwykłą kobietę „…Wśród kilkudziesięciotysięcznej rzeszy zebranych z całej Polski gospodyń wybujała się postać okazała, wyprostowana jeszcze mimo podeszłego wieku, z wyrazistą głową okoloną czepkiem, okrytą luźno zarzuconą chustką, według śląskiej mody odwiecznej. Nie podobno było przejść obok niej obojętnie, a gdy zaczęłam z nią rozmowę, ogarnął mnie czar jej osobowości tak bardzo odrębnej…”.
Zaznaczyć trzeba jedno, że nie tylko na spotkaniach, ale w życiu prywatnym, w stroju domowym i w formalnych okolicznościach Józefa Bramowska pokazywała się w chłopskim, odświętnym regionalnym stroju, nie wstydziła się swojego wieśniaczego pochodzenia. Tradycja, dom rodzinny, religia były dla niej fundamentem. Strój chłopski tylko podkreślał jej charakter, dodawał jej charyzmy i odwagi. Strój chłopski to czarna kiecka, jakla i zopaska(fartuch), latem białe jasne chusty, od święta: czerwona chustka zwana purpurką, na szyi zawieszona wstążka przy niej medalik lub krzyżyk, nieodłączny sznur czerwonych korali.
W 1936 roku na zjeździe członków Powstańców śląskich, w swoim przemówieniu zwróciła uwagę na konieczność ścisłej współpracy organizacji powstańczych i kobiecych na rzecz Ojczyzny. We wrześniu 1939 roku, gdy Śląsk był zajęty przez Niemcy Bramowska została aresztowana. Od więzienia i obozu koncentracyjnego uratował ją zły stan zdrowia i podeszły wiek. Józefa Bramowska zmarła we własnym domu. Natomiast 24 października 1942 roku w Żyglinie, tam zostaje pochowana. Za swoje zasługi zostaje uhonorowana, m.in.: Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restitutia oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Maria Wandzik