Niniejszy artykuł poświęcony jest omówieniu tematyki nadwagi i otyłości. Celem tego rozdziału jest scharakteryzowanie tych problemów. „Przeto przede wszystkim chciałabym zwrócić uwagę na ich istotę będącej następstwem złych nawyków żywieniowych. Z kolei przejdę do zilustrowania oraz ukazania przykładów sugerujących korpulentność na świecie. Na zakończenie przedstawię konsekwencje zdrowotne nadwagi oraz otyłości.”- zaznacza właściciel poradni dietetycznej i nauczyciel mgr Dominika Bem.

Od dłuższego czasu odgrywa się dyskusja na temat otyłości jako przyjęcia jej za zaburzenie odżywania1. Chciałabym teraz omówić mając na uwadze termin otyłości. Uwzględniając jego następstwa zdrowotne wywołuje on ogromne zaciekawienie. Odwołując się do definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization) otyłość jest określana niewłaściwym lub przesadnym zagęszczeniem tłuszczu w obrębie tkanki tłuszczowej, zmierzającym do zmiany na gorsze stanu zdrowia2. Reasumując, otyłość cechuje przesadny poziom tłuszczu w organizmie. Tyle o otyłości, a teraz o procedurze, którą w głównej mierze wykorzystuje się w analizie otyłości. Jest nią wykorzystywanie wskaźnika wprowadzonego przez belgijskiego badacza Adolphe Queteleta w XIX wieku. Indeks masy ciała BMI (Body Mass Index) jest schematyczną, niezwykle przydatną miarą uznaną przez szereg ugrupowań, a także naukowców wzbudzający zainteresowanie tematyką wagi ciała3. Zatem wylicza się go następująco poprzez jednostkę miary wagi ciała określoną w kilogramach dzieli się przez wzrost ukazany w metrach zwiększony do kwadratu4. A oto zestawienie graficzne ilustrujące wzór na wskaźnik BMI, który obrazuje relację pomiędzy masą ciała, a wzrostem.
Wedle zasady norm przyjętych w wieku dorosłym nadwagę cechuje BMI przekraczające 25, a otyłość BMI większe od 305.
Z dotychczasowych rozważań wynika, że precyzowanie skali adekwatnej do wieku dziecięcego jest precedensem niejednoznacznym, gdyż wartość przyrostu tkanki tłuszczowej w tym czasie jest nieregularne. W stadium rozwoju dziecka przybierając na wadze ulegają przeobrażeniu proporcje ciała, dlatego też w diagnozie nadwagi czy otyłości trzeba uwzględnić ten okres, jak i rozkład tłuszczu, a także szereg rozbieżności w sylwetce u poszczególnych płci. Powinno w skutek tego bazować się na układach odniesienia, odwołujących się do długości życia wychowanka. Po pierwsze, jedną
z metod stosowaną celem obiektywnej oceny rozwoju fizycznego dzieci w przedziale wiekowym od pierwszego do osiemnastego roku życia są siatki centylowe BMI.
W Polsce korzysta się z siatek sporządzonych w 1999 roku autorstwa Palczewskiej i Niedźwieckiej w oparciu o badania z zakresu powyżej sześciu tysięcy dzieci. Istotą jest także sięganie do wyznaczników BMI respektowanych przez Międzynarodową Organizację do spraw Walki z Otyłością (International Obesity Taskforce) dla dzieci od drugiego do osiemnastego roku życia6. Z tego, co dotąd powiedziałam wynika, że wyżej liczbowo skonkretyzowanych przedstawionych progów otyłości i nadwagi raczej nie stosuje się u dzieci, bowiem do skonkretyzowania nadwyżki wagi odwołuje się do tablic sporządzonych przez WHO. Światowa Organizacja Zdrowia skonstruowała tabele dla dzieci bazując na wzroście, wieku oraz płci. Karty nakreślają w jednostce statystycznej (centylach) normy wagowe powyższych zaburzeń7. Jednakże zdrowe jednostki odznaczają się od siebie masą, uwarunkowaną strukturą budowy ciała, konstrukcją kości czy tempem przemiany materii, jak i ogólną kondycją zdrowia czy sprawnością fizyczną, tabele te nie opisują ścisłych wyznaczników, a jedynie ukazują szacunkowy zarys statystyczny. Jednakże wykryto zmiany dotyczące otyłości oraz nadwagi jako autonomicznych wyłącznie od wyznacznika wagi. Po drugie, celem stwierdzenia ponadnormatywnej masy ciała stosuje się także pomiar urządzeniem zwanym fałdomierzem. Mierzenia wykonuje się w ośmiu obszarach ciała za pośrednictwem przyrządu do pomiaru tkanki tłuszczowej wyposażonego w zaciski określających grubość fałd skórnych89.
Źródło: 1.B. Teachman, B. Coyle, M. Schwartz, B. Gordic, Jak pokonać zaburzenia odżywiania u dzieci?,w:Przypadki szczególne. Otyłość a zaburzenia odżywiania, Wydawnictwo Helion 2007, s. 231.
2. E. Małecka-Tendera, P. Socha (red. nauk), Otyłość u dzieci i młodzieży, w:Definicja otyłości,Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa cop. 2011, s.9.
3. A. Łuszczyńska, Nadwaga i otyłość: interwencja psychologiczna, w:Otyłość i nadwaga: konsekwencje, uwarunkowania, czynniki ryzyka. Otyłość i nadwaga: definicja, pomiar i występowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s.15.
4.B. Teachman, B. Coyle, M. Schwartz, B. Gordic, Jak pokonać zaburzenia odżywiania u dzieci?, w:Przypadki szczególne. Otyłość a zaburzenia odżywiania, Wydawnictwo Helion 2007, s. 231.
5.T. Campbell Colin, T.M. Campbell II (przekład M. Paciorkowska), Nowoczesne zasady odżywiania. Przełomowe badanie wpływu żywienia na zdrowie, w: Choroby cywilizacyjne.Otyłość, wydanie I, Wydanie Polskie Galaktyka Sp. z o.o., Łódź 2011, s. 136.
6.A. Łuszczyńska, Nadwaga i otyłość: interwencja psychologiczna, w: Otyłość i nadwaga: konsekwencje, uwarunkowania, czynniki ryzyka. Otyłość i nadwaga: definicja, pomiar i występowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s.16.
7.Tamże, s.16.
autor: FCD Dominika Bem – Gabinet Dietetyczny