Rodzicielstwo zastępcze

Rodzina zastępcza to forma opieki nad dzieckiem, które tymczasowo lub trwale pozbawiono opieki rodziców w ramach rodziny zastępczej to dobrowolny akt opiekuńczy wobec dziecka usankcjonowany postanowieniem sądowym.
Podstawowym zadaniem oraz funkcją jest pomaganie dziecku, a nie zastępowanie mu rodziców. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku całkowitą opiekę. Dba o jego rozwój fizyczny i intelektualny, społeczny. Powinna zapewnić warunki rozwoju i wychowania odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, dogląda rozwoju szkolnego, pogłębia zainteresowania, organizuje wypoczynek szkolny.
Do pieczy zastępczej trafiają dzieci, których rodzice nie są w stanie należycie wypełniać swoich obowiązków. Celem pieczy zastępczej jest zapewnienie dziecku czasowej opieki i wychowania. Powinno tam przebywać, dopóki nie będzie możliwości jego powrotu do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej.
Formami rodzinnej pieczy zastępczej są: rodzina zastępcza: spokrewniona, niezawodowa lub zawodowa; rodzinny dom dziecka. Rodzina zastępcza spokrewniona to taka, która jest tworzona przez rodzeństwo dziecka lub wstępnych dziecka (dziadków, pradziadków). Zawodowe rodziny zastępcze to rodziny, które z tytułu wykonywanej pracy otrzymują wynagrodzenie. W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów, np. wynagrodzenie za pracę, emeryturę. W rodzinach zawodowych i niezawodowych może przebywać nie więcej niż troje dzieci, wyjątek stanowi konieczność umieszczenia w rodzinie rodzeństwa. Więcej dzieci może przebywać w rodzinnych domach dziecka – nie więcej niż ośmioro dzieci (chyba że istnieje konieczność umieszczenia rodzeństwa). Rodziny zawodowe mogą m.in. pełnić funkcję pogotowia rodzinnego lub być rodziną specjalistyczną dla dziecka o szczególnych potrzebach.
Prawnicy zajmujący się problematyką rodzin zastępczych są zgodni, że funkcje rodziny naturalnej i zastępczej są inne. W rodzinach zastępczych często występuje ograniczenie funkcji opiekuńczej ze względu na udział rodziców naturalnych. Rodzina zastępcza jest trudna forma opieki dla obu stron: dla dziecka, ponieważ jest wzięte na wychowanie na określony czas, nie ma wpływu na swoją sytuacje życiową: dla rodziców zastępczych, bo brak im komfortu psychicznego (na skutek ingerencji rodziny naturalnej lub z powodu różnych trudności, jakie ich spotykają). Podsumowując należy podkreślić, że każda rodzina zastępcza która otacza dziecko miłością i daje mu poczucie bezpieczeństwa jest wartościową formą opieki.

Maria Wandzik