Okres Świąt Bożego Narodzenia od zawsze jest związany z tradycją śpiewania kolęd. Większość kolęd ma swoje źródła w tradycji ludowej. Kolędy były przez lud pielęgnowane i przekazywane z pokolenia na pokolenie. Pierwotnie były to radosne pieśni noworoczne, które później przyjęły powszechnie formę pieśni bożonarodzeniowej, utrzymywanej najczęściej w konwencji religijnej. Obecnie wyraz kolęda ma wiele znaczeń: oznacza chodzenie po domach z szopką, czyli jasełkami oraz wizyty duszpasterskie. Kolędy opowiadają w prosty sposób o prawdach Bożych, tchną optymizmem. Mówią o wzajemnym szacunku i miłości między ludźmi. Wzruszają nas do łez i są wyznaniem naszej wiary w Jezusa Chrystusa.

Forma kolęd jest różnorodna. Jedne przypominają chorał bądź hymn, a inne utrzymane są w rytmie polskich tańców narodowych – mazura, poloneza, czy krakowiaka. Lokalny patriotyzm Ślązaków był motorem powstania śpiewnika „Śląskich kolęd”, autorstwa Marka Szołtyska. W kościele Matki Boskiej Królowej Pokoju kolędy po śląsku śpiewane są w święto św. Szczepana, czyli drugi dzień świąt Bożego Narodzenia. O śląskim kolędowaniu z proboszczem Parafii Matki Boskiej Królowej Pokoju w Tarnowskich Górach — księdzem Janem Fryszem rozmawiała Maria Wandzik.

M.W: — Czy gwara śląska jest dla księdza proboszcza ważna?

Ks. J.F: — Tak, bardzo. W domu zawsze mówiliśmy po śląsku i pielęgnowaliśmy tradycje z pokolenia na pokolenie.

— A w szkole?

— W szkole gwara śląska była nie najlepiej widziana. Jeżeli ktoś mówił po śląsku, to było to widziane jako obciach. To nie patriotyczne. Nawet jedna osoba powiedziała: kto nie zna daty powstania styczniowego albo listopadowego ten nie jest Polakiem, choć mieszka na Śląsku.

— Z jakiego obszaru Śląska ksiądz pochodzi?

— Pochodzę z Żor.

— Czy w domu księdza także śpiewano kolędy po śląsku

—Tak, wspólne śląskie kolędowanie w gronie rodzinnym było częścią Świąt Bożego Narodzenia.

— Skąd ksiądz czerpał źródła do tekstów kolęd śląskich?

— Źródła do śpiewnika ze śląskimi kolędami są autorstwa Marka Szołtyska twórcy „Biblii Ślązoka”.

— Dlaczego chciał ksiądz proboszcz zaszczepić wśród swoich parafian tradycje śpiewania kolęd w języku śląskim?

— Chciałem przypomnieć tarnogórzanom przede wszystkim, tym którzy się niedawno do nas przeprowadzili, ale także tym z dziada pradziada, jak piękną mamy gwarę śląską. Cenną wartością jest celebrowanie tradycji poprzez wspólne kolędowanie na Eucharystii oraz w gronie najbliższych nam osób.

— Czy jest duże zainteresowanie kolędami śląskimi?

— Wierni chętnie śpiewają kolędy po śląsku w 2. dzień świąt Bożego Narodzenia. Zachęcam do zabrania śpiewników do domu, aby wspólnie pokolędować po śląsku z rodziną.

— Na jaką melodie są śpiewane śląskie kolędy?

— Na znane ogólnopolskie melodie kolęd, żeby — mimo zmiany tekstu na naszą gwarę —ludziom było łatwiej.

— Ulubiona śląska kolęda księdza?

— „Piykno Paniynka” (na melodię: „Gdy śliczna Panna).

Nasze małe lokalne ojczyzny, sprawiają, że jesteśmy dumni ze swojej tożsamości regionalnej i związanych z nimi tradycjami. Święta Bożego Narodzenia na Śląsku przypominają nam o tradycji pielęgnowaniu wspólnego kolędowania, przekazania dzieciom, że to Dzieciątko przynosi prezenty, czy włożenie sianka pod obrus na Wieczerze Wigilijną na znak narodzenia Jezusa. Kiełkowanie drobnych obyczajów, ubogaca nas samych oraz cały naród. Wartość przekazywania tradycji dalszym pokoleniom jest bezcennym darem, o który warto dbać.